روش تحقیق

۱. تعریف روش تحقیق

روش تحقیق یعنی مسیر علمی و نظام‌مندی که محقق برای دستیابی به پاسخ پرسش‌های تحقیق خود انتخاب می‌کند.
این مسیر شامل:

• جمع‌آوری داده‌ها (Data Collection)

• تحلیل و تفسیر داده‌ها (Data Analysis)

• نتیجه‌گیری علمی (Conclusion)

---

۲. انواع روش‌های تحقیق

روش‌های تحقیق به دو دسته‌ی کلی تقسیم می‌شوند:

الف) روش تحقیق بر اساس هدف

1. تحقیق بنیادی (Basic Research)

   • هدف: کشف قوانین و اصول کلی و توسعه‌ی دانش.

   • مثال: بررسی ساختار DNA.

2. تحقیق کاربردی (Applied Research)

   • هدف: حل مشکلات واقعی در زندگی یا صنعت.

   • مثال: طراحی نرم‌افزاری برای بهبود عملکرد ERP.

3. تحقیق توسعه‌ای (Developmental Research)

   • هدف: تولید محصول، روش یا فناوری جدید.

   • مثال: طراحی اپلیکیشن هوشمند سلامت.

---

ب) روش تحقیق بر اساس ماهیت داده‌ها

1. روش تحقیق کمی (Quantitative)

   • بر پایه اعداد و آمار.

   • ابزارها: پرسش‌نامه، آزمون، تحلیل آماری.

   • مثال: بررسی تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر موفقیت تحصیلی.

2. روش تحقیق کیفی (Qualitative)

   • بر پایه مشاهده، مصاحبه و تحلیل توصیفی.

   • مثال: بررسی احساسات کاربران نسبت به رابط کاربری یک اپلیکیشن.

3. روش تحقیق ترکیبی (Mixed Method)

   • ترکیبی از کمی و کیفی برای جامعیت بیشتر.

---

۳. مراحل انجام تحقیق علمی

۱. انتخاب موضوع

• موضوع باید جدید، قابل تحقیق و مرتبط با رشته باشد.

• مثال: «بررسی تأثیر UX بر رضایت کاربران در نرم‌افزارهای ERP».

۲. بیان مسئله

• باید دقیقاً مشخص کنید چه مشکلی وجود دارد و چرا مهم است.

۳. تدوین فرضیه یا پرسش‌های تحقیق

• فرضیه: حدس علمی در مورد پاسخ.

• مثال: «بهبود طراحی UI باعث افزایش رضایت کاربران می‌شود».

۴. تعیین روش تحقیق

• کمی، کیفی یا ترکیبی.

• ابزارها و تکنیک‌ها را مشخص می‌کنید.

۵. جمع‌آوری داده‌ها

• پرسش‌نامه، مصاحبه، مشاهده، داده‌های ثانویه و …

۶. تحلیل داده‌ها

• در تحقیق کمی: با نرم‌افزارهایی مثل SPSS، R یا Python.

• در تحقیق کیفی: با تحلیل محتوای مصاحبه‌ها یا کدگذاری داده‌ها.

۷. نتیجه‌گیری و ارائه گزارش

• نتایج باید دقیق، شفاف و علمی باشند.

• در پایان، گزارش تحقیق را در قالب مقاله، پایان‌نامه یا پروژه ارائه می‌دهید.

---

۴. ابزارها و نرم‌افزارهای مهم در روش تحقیق

• برای جمع‌آوری داده: Google Forms، پرسش‌نامه آنلاین، مصاحبه.

• برای تحلیل داده کمی: SPSS، Excel، R، Python.

• برای تحلیل داده کیفی: MAXQDA، NVivo.

• برای مدیریت منابع: EndNote، Zotero، Mendeley.

---

۵. نکات طلایی برای یک تحقیق موفق

• موضوع جذاب و به‌روز انتخاب کنید.

• منابع معتبر و علمی استفاده کنید.

• از سرقت علمی پرهیز کنید و حتماً رفرنس‌دهی کنید.

• از آمار و نمودار برای قابل‌فهم‌تر کردن نتایج استفاده کنید.

۱. تعریف دقیق روش تحقیق

روش تحقیق، مجموعه‌ای از قواعد، ابزارها و فرآیندهای منظم برای شناسایی یک مسئله، جمع‌آوری داده، تحلیل اطلاعات و نتیجه‌گیری علمی است.
این روش کمک می‌کنه:

• تحقیق نظام‌مند باشه، نه بر اساس حدس و گمان

• داده‌های معتبر و قابل استناد جمع‌آوری بشن

• نتایج علمی و قابل اعتماد ارائه بشه

---

۲. طبقه‌بندی کامل روش‌های تحقیق

الف) بر اساس هدف تحقیق

نوع تحقیق	تعریف	مثال	کاربرد
بنیادی (Basic)	افزایش دانش بدون هدف کاربردی	بررسی الگوریتم‌های هوش مصنوعی	تولید دانش جدید
کاربردی (Applied)	حل مشکل واقعی و عملی	بهینه‌سازی سرعت وب‌سایت ERP	بهبود فرآیندها
توسعه‌ای (Developmental)	خلق فناوری یا محصول جدید	طراحی اپلیکیشن ERP	نوآوری و اختراع

---

ب) بر اساس روش جمع‌آوری داده

نوع تحقیق	ویژگی	ابزار
کمی (Quantitative)	داده‌های عددی، قابل اندازه‌گیری، تحلیل آماری	پرسش‌نامه، آزمون، نرم‌افزار SPSS
کیفی (Qualitative)	تحلیل تجربیات، نظرات و احساسات	مصاحبه، مشاهده، تحلیل محتوا
ترکیبی (Mixed)	ترکیب روش‌های کمی و کیفی	پرسش‌نامه + مصاحبه

---

ج) بر اساس زمان انجام تحقیق

نوع تحقیق	توضیح	مثال
مقطعی (Cross-sectional)	داده‌ها در یک بازه زمانی کوتاه	نظر کاربران ERP در سال ۱۴۰۴
طولی (Longitudinal)	بررسی تغییرات در زمان طولانی	رشد کاربران ERP در ۵ سال گذشته

---

۳. مراحل انجام یک تحقیق علمی

مرحله ۱. انتخاب موضوع تحقیق

• موضوع باید به‌روز، قابل‌تحقیق، مرتبط با رشته و دارای منابع کافی باشد.

• برای انتخاب بهتر:

  • ترندهای جدید را بررسی کن.

  • نیاز بازار کار را در نظر بگیر.

  • از Google Scholar، Scopus و Elsevier استفاده کن.